Dlaczego warto wykorzystać model kaskadowy przy tworzeniu oprogramowania?

Model kaskadowy to klasyczne podejście do tworzenia oprogramowania, które opiera się na hierarchicznym ułożeniu kolejnych etapów projektowania i implementacji. Dzięki niemu można uporządkować proces tworzenia aplikacji i uniknąć błędów w późniejszych etapach produkcji. Wprowadzenie takiego modelu na samym początku projektu może znacznie ułatwić pracę i przyspieszyć realizację jasno określonych celów.

Czym jest model kaskadowy?

Model kaskadowy (ang. Waterfall Model), zwany również modelem fazowym, to jedno z najstarszych podejść do wytwarzania oprogramowania. Po raz pierwszy został opisany w 1970 roku przez Winstona W. Royce’a. Polega na podzieleniu procesu tworzenia oprogramowania na sztywno zdefiniowane fazy, takie jak:

• analiza wymagań,
• projektowanie,
• implementacja,
• testowanie,
• wdrożenie,
• utrzymanie.

Każda faza musi zostać zakończona, zanim przejdziemy do kolejnej. Ewentualne zmiany w jednej fazie wpływają na cały proces, co czyni model kaskadowy szczególnie odpowiednim dla projektów o stabilnych i dobrze określonych wymaganiach, np. w sektorze rządowym, medycznym czy przemysłowym.

Czy szukasz wykonawcy projektów IT ?

Sprawdź case studies

Zastosowanie modelu kaskadowego

Model kaskadowy znajduje zastosowanie głównie w projektach, w których:

• wymagania są znane i rzadko ulegają zmianom,
• istnieje potrzeba ścisłej dokumentacji,
• ważna jest zgodność z normami (np. ISO, DO-178C),
• projekt musi być łatwy do audytu lub zatwierdzenia przez podmioty zewnętrzne.

Choć coraz częściej zastępowany jest przez metodyki zwinne, nadal ma swoje miejsce w środowiskach wymagających formalizacji i dużej przewidywalności.

Zalety modelu kaskadowego

• Struktura i planowanie:
  Model opiera się na precyzyjnym planie. Każdy etap jest zdefiniowany, co ułatwia zarządzanie projektem, budżetem i harmonogramem.
• Klarowność wymagań:
  Już na początku projektu zbierane są szczegółowe wymagania, co zmniejsza ryzyko nieporozumień i pomyłek.
• Kontrola jakości:
  Każdy etap kończy się przeglądem lub testem, co umożliwia szybką identyfikację i korektę błędów.
• Prostota zarządzania:
  Dzięki linearnemu podejściu, projekt jest łatwy do kontrolowania i raportowania, szczególnie w dużych organizacjach.
• Przewidywalność:
  Dokładne zaplanowanie wszystkich faz pozwala lepiej oszacować koszty, czas i zasoby.
• Znane narzędzia i procedury:
  Model jest szeroko znany i wspierany przez narzędzia takie jak MS Project, JIRA (tryb klasyczny), czy Azure DevOps (z układem fazowym).

Wyzwania modelu kaskadowego

• Brak elastyczności:
  Zmiana wymagań po rozpoczęciu projektu może być kosztowna i trudna, ponieważ trzeba cofać się do wcześniejszych faz.
• Trudność w dostosowaniu się do zmian:
  Model ten jest mało efektywny w dynamicznym środowisku, gdzie wymagania często się zmieniają.
• Ograniczony kontakt z klientem:
  Klient jest zaangażowany głównie na początku i końcu projektu, co zwiększa ryzyko, że końcowy produkt nie spełni jego oczekiwań.
• Brak wczesnego prototypowania:
  Produkt końcowy widoczny jest dopiero po implementacji i testach, co oznacza mniejsze możliwości wcześniejszej weryfikacji.
• Ryzyko przyspieszeń kosztem jakości:
  Ścisłe fazy mogą prowadzić do pominięcia testów lub skrócenia czasu na ich realizację, zwłaszcza pod presją terminów.

Model kaskadowy a podejścia zwinne (Agile)

W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się metodyki zwinne, takie jak Agile, Scrum czy Kanban, które zakładają iteracyjne dostarczanie produktu, częste testy i regularne spotkania z klientem. W przeciwieństwie do modelu kaskadowego, Agile pozwala na:

• szybkie dostosowanie się do zmieniających się wymagań,
• częstą prezentację działającego oprogramowania,
• bieżące zaangażowanie klienta i użytkowników końcowych,
• krótsze cykle pracy (sprinty), które przynoszą wartość wcześniej.

Wybór między modelem kaskadowym a Agile powinien być świadomy i uzależniony od charakterystyki projektu, wymagań klienta i warunków biznesowych.