Headless CMS - lista popularnych technologii

Headless CMS (z ang. „bezgłowy system zarządzania treścią”) to nowoczesne podejście do zarządzania treścią, w którym warstwa prezentacji – czyli wygląd strony lub aplikacji – jest oddzielona od warstwy przechowywania i zarządzania treścią. W praktyce oznacza to, że treści wprowadzane przez użytkowników są przechowywane w jednym centralnym miejscu, a następnie mogą być udostępniane do dowolnych kanałów: stron internetowych, aplikacji mobilnych, sklepów e-commerce, systemów digital signage czy nawet urządzeń IoT. Dzięki temu Headless CMS daje dużą elastyczność w tworzeniu i ponownym wykorzystywaniu treści, niezależnie od technologii frontendowej.

Jak działa Headless CMS?

Tradycyjne CMS-y, takie jak WordPress czy Joomla, łączą w sobie dwie warstwy – przechowywanie treści i ich prezentację w formie strony internetowej. Headless CMS natomiast działa inaczej: pełni rolę „zaplecza” do zarządzania treścią i udostępnia ją poprzez API (najczęściej REST lub GraphQL). Dzięki temu frontend, czyli „głowa” systemu, może być zbudowany w dowolnej technologii – React, Vue, Angular czy nawet natywnej aplikacji mobilnej. Programiści pobierają treści z CMS-a przez API i prezentują je użytkownikom w wybranej formie. Takie podejście sprawia, że projektanci i deweloperzy mają pełną swobodę w tworzeniu unikalnych interfejsów, a jednocześnie treści pozostają centralnie zarządzane i łatwe do aktualizacji.

Czy szukasz wykonawcy projektów IT ?

Sprawdź case studies

Korzyści z wykorzystania Headless CMS

Wdrożenie Headless CMS niesie ze sobą wiele zalet, które sprawiają, że to rozwiązanie staje się coraz bardziej popularne wśród firm i deweloperów. Najważniejsze korzyści to:

• Elastyczność technologiczna – treści można wyświetlać w dowolnym środowisku, niezależnie od technologii frontendowej (np. React, Vue, Angular, aplikacje mobilne).
• Wielokanałowa publikacja – jedna treść może być łatwo dystrybuowana do różnych kanałów: stron www, aplikacji mobilnych, social mediów, asystentów głosowych czy ekranów w sklepach.
• Lepsza wydajność i szybkość – oddzielenie warstwy treści od warstwy prezentacji pozwala na optymalizację frontendu pod kątem szybkości ładowania i SEO.
• Skalowalność – łatwo obsłużyć rosnącą liczbę użytkowników czy nowych kanałów publikacji bez konieczności przerabiania całego systemu.
• Bezpieczeństwo – brak bezpośredniego powiązania między frontendem a panelem administracyjnym zmniejsza ryzyko ataków na stronę.
• Centralne zarządzanie treścią – wszystkie materiały są przechowywane w jednym miejscu, co ułatwia aktualizacje i utrzymanie spójności marki.
• Przygotowanie na przyszłość – API-first sprawia, że łatwiej integrować się z nowymi technologiami, które mogą pojawić się w kolejnych latach.

Kiedy warto wybrać Headless CMS?

Headless CMS to rozwiązanie, które nie zawsze jest konieczne, ale w wielu przypadkach okazuje się ogromnym ułatwieniem. Warto rozważyć jego wdrożenie, gdy:

• Tworzysz projekt wielokanałowy – np. chcesz, aby te same treści były dostępne na stronie www, w aplikacji mobilnej, newsletterze czy nawet w urządzeniach IoT.
• Liczy się elastyczność technologiczna – gdy zespół frontendowy chce korzystać z nowoczesnych frameworków (React, Vue, Angular, Next.js) zamiast być ograniczonym narzuconym przez tradycyjny CMS szablonem.
• Planujesz rozwój projektu – i wiesz, że w przyszłości mogą dojść kolejne kanały publikacji, większe obciążenie użytkowników albo integracje z innymi systemami.
• Potrzebujesz wysokiej wydajności – oddzielenie backendu od frontendu pozwala budować szybkie, lekkie aplikacje zoptymalizowane pod SEO i doświadczenie użytkownika.
• Bezpieczeństwo jest priorytetem – brak bezpośredniego powiązania między treścią a stroną ogranicza ryzyko ataków, np. przez luki w pluginach czy motywach.
• Zależy Ci na centralnym zarządzaniu treścią – gdy masz kilka projektów lub wersji językowych i chcesz nimi łatwo sterować z jednego miejsca.

Top 10 headless CMS

Oczywiście nie są to wszystkie dostępne na rynku rozwiązania, a rozwój tej technologii jest bardzo dynamiczny. Nieustannie pojawiają się nowi usługodawcy oferujący Headless CMSy w modelu Saas lub open source wspieranych przez wielotysięczne społeczności programistów.

1. Strapi

Strapi to open-source’owy CMS, który zyskał ogromną popularność wśród programistów dzięki swojej elastyczności i pracy w środowisku Node.js. Najnowsza wersja, Strapi 5, wprowadziła szereg usprawnień - m.in. lepszy system kontroli uprawnień, natywne wsparcie dla edge computing i znacznie uproszczone zarządzanie bazami danych.

Całość działa w oparciu o JavaScript lub TypeScript, a konfiguracja projektu z React, Vue czy Angular nie sprawia żadnych trudności. Można korzystać z relacyjnych i nierelacyjnych baz danych, a także integrować z zewnętrznymi usługami typu S3, Cloudinary czy Firebase. Strapi to rozwiązanie chętnie wybierane zarówno do blogów, jak i dużych systemów e-commerce.

2. Sanity

Sanity to headless CMS nowej generacji, który oferuje tzw. Content Lake – architekturę przechowywania danych umożliwiającą zaawansowane filtrowanie i strumieniowe dostarczanie treści do aplikacji. Wyróżnia się również możliwością pełnej customizacji panelu administracyjnego poprzez framework Sanity Studio (najnowsza wersja to Studio v3).

Dzięki swojej elastyczności Sanity pozwala tworzyć bardzo złożone struktury treści, z obsługą relacji, wersjonowaniem i dynamicznymi interfejsami użytkownika. Jest szczególnie ceniony w środowisku React/Next.js i wszędzie tam, gdzie istotna jest duża szybkość ładowania oraz spójność danych.

3. Ghost

Ghost przeszedł transformację z prostego systemu blogowego do pełnoprawnego headless CMS z naciskiem na content publishing, newslettery i płatne subskrypcje. Napisany w Node.js, Ghost pozwala zarówno na wykorzystanie gotowego interfejsu front-end, jak i na pełne odseparowanie go w architekturze headless.

Ghost jest bardzo szybki, lekki i bezpieczny. Wspiera statyczne generatory stron, integruje się z wieloma narzędziami marketingowymi i automatyzacyjnymi, a dzięki rozbudowanej społeczności open-source zyskał olbrzymie wsparcie. Nadaje się idealnie dla twórców treści, którzy chcą zyskać kontrolę nad monetyzacją i dostarczaniem materiałów w różnych kanałach.

4. Keystone (v6)

KeystoneJS to elastyczna platforma open-source, w której nacisk położony jest na elastyczność modeli danych i architekturę API-first. Wersja 6 przynosi znaczne zmiany – całość została napisana w TypeScript, z pełnym wsparciem dla GraphQL i modularnej rozbudowy projektu.

Keystone to narzędzie stworzone z myślą o złożonych projektach – nie tylko stronach internetowych, ale także aplikacjach mobilnych i systemach biznesowych. Posiada rozbudowany panel administracyjny, możliwość definiowania własnych interfejsów edycji i współpracuje z dowolnymi bazami danych, dzięki adapterom. Ceniony jest za przejrzysty kod i dobrą dokumentację.

5. Contentful

Contentful to jeden z najbardziej rozbudowanych CMS-ów typu SaaS, który jest szeroko wykorzystywany przez duże firmy technologiczne i agencje marketingowe. Charakteryzuje się potężnym interfejsem administracyjnym, wsparciem dla workflow redakcyjnego i narzędziami do personalizacji treści.

Platforma oferuje zarówno REST, jak i GraphQL API, a dodatkowo w ostatnich latach została wzbogacona o narzędzia AI wspierające automatyczne tagowanie treści, generowanie opisów i analizę SEO. Choć Contentful jest drogim rozwiązaniem (plany komercyjne sięgają setek dolarów miesięcznie), to jest liderem pod względem stabilności, integracji i wsparcia biznesowego.

6. Hygraph (dawniej GraphCMS)

Hygraph to CMS oparty o GraphQL, który słynie z bardzo rozbudowanego interfejsu API oraz możliwości obsługi dynamicznych treści w aplikacjach webowych, mobilnych i multichannel. System ten świetnie sprawdza się w rozbudowanych projektach, gdzie liczy się kontrola nad strukturą danych oraz integracja z zewnętrznymi źródłami.

Hygraph oferuje również funkcje content federation, co oznacza, że może pobierać dane z wielu źródeł i udostępniać je w jednym zunifikowanym API. System pozwala też na definiowanie zależności, tłumaczeń oraz wersji treści, co czyni go dobrym wyborem dla międzynarodowych firm.

7. Prismic

Prismic to CMS, który stawia na maksymalną elastyczność - zarówno dla deweloperów, jak i dla osób zarządzających treścią. Dzięki tzw. „Slices” – czyli komponentom treściowym - możliwe jest tworzenie powtarzalnych bloków, które redaktorzy mogą samodzielnie układać na stronie.

Jest to rozwiązanie bardzo dobrze dopasowane do architektury komponentowej (np. w React, Vue), a jego panel administracyjny jest prosty w obsłudze nawet dla mniej technicznych użytkowników. Prismic stawia na wysoką dostępność, obsługuje GraphQL i zapewnia szybki time-to-market.

8. Storyblok

Storyblok to CMS z wizualnym edytorem, który umożliwia redaktorom pracę bez konieczności znajomości kodu. System opiera się na koncepcji „bloków treści”, które można łączyć w różne układy - dzięki czemu nadaje się świetnie do dynamicznych stron internetowych, landing page’y i sklepów e-commerce.

Deweloperzy korzystają z API, natomiast zespół marketingowy może edytować układ treści „na żywo”, dzięki wbudowanemu edytorowi typu WYSIWYG. Storyblok to jedno z najbardziej przyjaznych użytkownikowi rozwiązań headless na rynku.

9. Payload CMS

Payload CMS to headless CMS dla programistów, którzy potrzebują maksymalnej kontroli. Całość działa w Node.js, w pełni wykorzystuje TypeScript i pozwala na dostosowanie niemal każdego elementu backendu - od modeli danych po logikę autoryzacji i kontrolę wersji.

Payload idealnie nadaje się do projektów, które mają niestandardowe wymagania - od aplikacji B2B, przez portale treściowe, po customowe systemy e-commerce. Jest self-hosted, co daje pełną kontrolę nad danymi i infrastrukturą, a jednocześnie posiada intuicyjny panel admina.

10. Directus

Directus to platforma, która działa bezpośrednio nad bazą danych (np. MySQL, PostgreSQL), tworząc interfejs API i panel administracyjny automatycznie na podstawie istniejącej struktury danych. To doskonałe rozwiązanie dla zespołów, które potrzebują elastyczności i nie chcą tracić czasu na budowanie własnego backendu.

System wspiera REST i GraphQL, posiada rozbudowany system uprawnień, dashboardy, edytory danych i wiele opcji dostosowania do konkretnych procesów biznesowych. Directus znajduje zastosowanie zarówno w startupach, jak i w dużych korporacjach budujących własne platformy danych.

Podsumowanie

Decydując się na wykorzystanie technologi headless CMS w swoim projekcie na pewno zyskasz na wielu polach:

• Skrócisz czas kodowania, co przełoży się na wyższą rentowność projektu. Jeżeli jesteś freelancerem i kodujesz samodzielnie jest to zapewne dla Ciebie bardzo istotne,
• Udostępniasz content edytorom łatwy dostęp do zarządzania treścią, jednocześnie nie ograniczając potencjału do skalowania projektu.
• W porównaniu do standardowych CMS zwiększasz nieporównywalnie wydajność aplikacji pod kątem szybkości ładowania i wygody korzystania przez użytkowników.

W przypadku najpopularniejszych headlessów uzyskujesz dostęp do wsparcia ze strony wielotysięcznych społeczności programistów i setek case study z działających projektów.

Oczywiście każdy z headless CMSów ma też swoje wady. Jedne ograniczają programistę pod kątem zewnętrznych technologi, a inne są po prostu drogie. Jednak najważniejszą wadą CMS headlessów jest według mnie uzależnianie się w jakiś sposób od usługodawcy. Szczególnie w przypadku aplikacji w modelu Saas warto mieć gotową statyczną wersję strony. Istnieje możliwość wycofania się dostawcy usługi z rynku, co będzie się wiązało z przerwaniem działania również Waszego projektu. Część firm tworzących headless CMSy to typowe start-upy, więc tym bardziej należy o tym pamiętać.