Wirtualna rzeczywistość i jej wpływ na człowieka. VR (Virtual Reality)

Wirtualna rzeczywistość służy rozrywce i przyjemności, ponieważ pozwala przeżyć i doświadczyć tego, co nie jest możliwe w prawdziwym świecie lub też odwiedzić dalekie miejsca kosmosu, które obecnie pozostają poza zasięgiem człowieka. Warto jednak zauważyć, że zastosowań tej technologii jest o wiele więcej i stosuje się ją wielu branżach. Czym jest VR i gdzie można się nią spotkać?

Czym jest wirtualna rzeczywistość?

Virtual Reality to nierealny świat w postaci trójwymiarowego obrazu stworzonego przy pomocy nowoczesnych technologii informatycznych udostępniany za pomocą komputera, który ukazuje wydarzenia, przestrzenie i przedmioty. Z założenia ma działać na ludzkie zmysły w taki sposób, aby mózg nie mógł odróżnić tego, co rzeczywiste od tego, co fikcyjne. Jest to nie lada sztuka, ponieważ mózg reaguje nawet na najmniejsze bodźce, które informują go, że to czego doświadcza, nie jest prawdziwe. Najpopularniejszym dotychczasowym rozwiązaniem, które ma oszukać ludzkie zmysły są okulary VR zabudowane tak, aby odizolować ich użytkownika od świata realnego i niejako otoczyć go wirtualną rzeczywistością. Dodatkowe słuchawki mają za zadanie potwierdzić widziany obraz za pomocą dźwięku i oszukać zmysł słuchu. W przeciwnym wypadku, gdy mózg wykryje niezgodność tego, co widzi z tym, co słyszy może dojść do choroby podobnej do choroby lokomocyjnej. Dlatego też wirtualna rzeczywistość nieustannie dąży do tego, aby stworzyć oprogramowanie, które będzie reagowało na wszystkie ruchy i działania użytkownika w czasie rzeczywistym. W tym celu wykorzystuje specjalne bieżnie i rękawice, które mają za zadanie spotęgować działanie iluzji i zintensyfikować wszelkie doznania.

Historia VR: rozwój technologii i zmiany w podejściu do niej przez lata

Historia wirtualnej rzeczywistości sięga lat 60. XX wieku, kiedy to powstały pierwsze prototypy symulatorów lotów. W kolejnych dziesięcioleciach technologia VR rozwijała się w różnych dziedzinach, m.in. w medycynie, wojskowości i przemyśle rozrywkowym. W latach 90. XX wieku pojawiły się pierwsze komercyjne produkty VR, takie jak konsola Virtual Boy od Nintendo czy hełm VR od SEGA. Niestety, z powodu niedoskonałej technologii i wysokich kosztów produkcji, te produkty szybko zniknęły z rynku. Dopiero w ostatnich latach dzięki postępowi w technologiach mobilnych i graficznych VR stała się bardziej dostępna dla przeciętnego użytkownika. Obecnie na rynku dostępne są różne urządzenia, takie jak gogle VR, rękawice sensoryczne czy platformy ruchowe. Wraz z rozwojem technologii zmieniło się podejście do niej przez lata - z narzędzia wykorzystywanego w wojsku i medycynie, stała się głównie narzędziem rozrywkowym. 

Zastosowania VR, które ulepszają świat

Virtual Reality daje możliwości, których człowiek nie miał nigdy wcześniej. To dzięki niej może wcielać się w swoich ulubionych bohaterów gier, oglądać kosmos, podziwiać powierzchnię Marsa i Księżyca, zwiedzać najdalsze zakątki świata czy odczuwać adrenalinę, zjeżdżając z podniebnego rollercoastera. Warto jednak dodać, że VR nie służy jedynie rozrywce, ale znajduje szerokie zastosowanie w nauce, przemyśle czy nieruchomościach. Wszak jego podstawowym założeniem jest ułatwiać ludziom życie.

Wirtualna rzeczywistość znajduje zastosowanie m.in. w:

• symulacjach szkolących pilotów;
• zdjęciach USG i przetwarzaniu ich na obraz 3D rzutowany bezpośrednio na ciało pacjenta;
• prowadzeniu zajęć z chirurgii na studiach;
• wirtualnych salonach samochodowych;
• planowaniu budowy hal fabrycznych i linii produkcyjnych;
• projektach architektonicznych;
• szkoleniach firm logistycznych;
• biurach nieruchomości, które zapraszają swoich klientów na wirtualne wycieczki po luksusowych apartamentach.

Virtual Reality — zagrożenie czy przyjaciel człowieka?

Obecne badanie dotyczące VR wykazują, że może ona mieć zgubny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. Przede wszystkim okulary emitują sztuczne światło tak jak ekrany komputerów czy telefonów, jednak w przypadku tych nowoczesnych gogli źródło światła znajduje się zaledwie kilka centymetrów od oka, a to może wpływać na pogorszenie wzorku. Dodatkowo zbyt duża rozbieżność pomiędzy dynamicznym obrazem przed oczami a bezruchem, w którym pozostaje ciało, może powodować zaburzenie pracy błędnika, a w efekcie chorobę symulacyjną podobną do choroby lokomocyjnej, której symptomy mogą utrzymywać się na długo po zdjęciu okularów. Niemniej jednak twórcy Virtual Reality cały czas pracują nad udoskonaleniem sprzętu i oprogramowania, dlatego za kilka lat takie zagrożenia mogą zostać całkowicie wyeliminowane.

Dodatkowo mówi się, że wirtualna rzeczywistość może uzależniać. Takie uzależnienie objawia się niemożnością odróżnienia świata prawdziwego od fikcyjnego i chęcią ucieczki przed codziennością w utopijną i niezwykle przyjemną fikcję. To z kolei może prowadzić do zaniedbania higieny osobistej, obowiązków domowych, szkolnych czy rodzicielskich, a także wywoływać rozdrażnienie, problemy z koncentracją, zaburzenia snu czy niepokój, kiedy nie można przybywać w rzeczywistości wirtualnej. Należy jednak pamiętać, że VR ma być formą rozrywki i jak ze wszystkimi przyjemnościami nie można z nią przesadzać. Tak jak w przypadku social media, używek czy korzystania z Internetu i telefonu, trzeba umieć wyznaczyć sobie rozsądne granice, aby nie popaść w uzależnienie.

Z drugiej strony, od wielu lat prowadzone są badania mające na celu wykorzystanie Virtual Reality w medycynie. Dotyczą one osób, które przyjmują środki przeciwbólowe niejednokrotnie uzależniające. Badania próbują wykorzystać to, w jaki sposób umysł nastawiony jest na odczuwanie bólu. Dzięki licznym eksperymentom odkryto, że przeniesienie cierpiącego pacjenta w piękne zakątki świata lub jego obcowanie z naturą np. podczas pływania z delfinami, uspokaja go, odpręża, poprawia nastój i uśmierza ból, o którym pacjent zwyczajnie zapomina. To z kolei daje ogromną nadzieję, że wirtualna rzeczywistość pozwoli opracować skuteczne metody pomagające w leczeniu wielu chorób.