UAT - User Acceptance Testing, czyli jak przeprowadzić testy akceptacji użytkownika

User Acceptance Testing (UAT), czyli testy akceptacji użytkownika, to kluczowy etap w procesie tworzenia oprogramowania, który pozwala na sprawdzenie, czy rozwijane rozwiązanie spełni oczekiwania końcowych użytkowników. To oni bowiem, jako przyszli użytkownicy oprogramowania, mają największe kompetencje do oceny jego jakości i funkcjonalności. UAT dają możliwość przetestowania projektu w realnych warunkach, zmuszając twórców do spojrzenia na swoją pracę z perspektywy użytkownika. Testy te pełnią istotną funkcję w wykrywaniu i eliminacji ewentualnych błędów oraz niedociągnięć przed finalnym udostępnieniem oprogramowania. Zdają się być nieodzownym elementem tworzenia oprogramowania, mając decydujący wpływ na jego ostateczny sukces.

Etapy procesu UAT: Planowanie, przygotowanie, wykonanie

Pierwszym krokiem w procesie User Acceptance Testing (UAT) jest Planowanie. Zakłada ono opracowanie strategii oraz definiowanie celów i kryteriów akceptacji dla produktu lub systemu. Planowanie zawiera również szczegółową agendę testów, obszary produktu do przetestowania oraz dedykowane zasoby i narzędzia testujące. Kolejnym etapem jest Przygotowanie, które polega na profesjonalnym ułożeniu i zdefiniowaniu przypadków testowych, scenariuszy oraz kryteriów sukcesu, przygotowaniu zestawów danych na potrzeby testów oraz przygotowaniu środowiska testowego. Ostatnim etapem jest Wykonanie, kiedy to faktycznie przeprowadza się testy na podstawie przygotowanych scenariuszy. Ten etap obejmuje także analizę wyników, dokumentację ustaleń oraz, w razie potrzeby, iteracyjną pętlę poprawek i ponownych testów. Proces ten jest kluczowy dla zapewnienia jakości i zgodności produktu lub systemu z wytycznymi, potrzebami i oczekiwaniami użytkownika.

Czy szukasz wykonawcy projektów IT ?

Sprawdź case studies

Kiedy przeprowadzać UAT?

User Acceptance Testing powinno być przeprowadzane na końcowym etapie cyklu życia projektu, tuż przed jego wdrożeniem lub udostępnieniem końcowym użytkownikom. Idealny moment na rozpoczęcie UAT to wtedy, gdy produkt jest w pełni rozwinięty i przetestowany w ramach wcześniejszych etapów, takich jak testy jednostkowe, integracyjne czy systemowe. Kluczowym celem UAT jest potwierdzenie, że ostateczna wersja oprogramowania spełnia oczekiwania użytkowników i jest gotowa do użycia w rzeczywistym środowisku. Testy akceptacji użytkownika powinny być planowane w taki sposób, aby uwzględniały wystarczająco dużo czasu na identyfikację i rozwiązanie ewentualnych problemów przed ostatecznym wdrożeniem. Warto również uwzględnić cykle feedbackowe, które pozwolą na dostosowanie produktu do wymagań użytkowników, zanim stanie się on dostępny szerokiemu gronu odbiorców.

Tworzenie efektywnych przypadków testowych dla UAT

Tworzenie efektywnych przypadków testowych dla UAT wymaga rzetelnej analizy i zrozumienia biznesowych wymagań użytkownika. To użytkownik końcowy decyduje, czy finalny produkt jest zgodny z jego oczekiwaniami i potrzebami. Dlatego tak ważne jest, aby przypadki testowe były nie tylko dostosowane do technicznego aspektu implementacji, ale przede wszystkim skupiały się na praktycznym użyciu systemu. Należy pamiętać o tworzeniu przypadków zarówno dla standardowego flow, jak i ewentualnych błędów czy wyjątków, które mogą wystąpić. Przypadki testowe powinny być zewnętrznie zrozumiałe, a ich analiza i wykonanie dostępne dla użytkowników, którzy nie są specjalistami w dziedzinie IT. Wynikiem takiego podejścia będzie realna ocena gotowości systemu oraz większa szansa na skuteczną adaptację produktu w organizacji.

Kto wykonuje UAT?

User Acceptance Testing jest unikalnym rodzajem testowania, ponieważ zamiast zespołu deweloperskiego lub testerów QA, główną rolę w nim odgrywają użytkownicy końcowi. W zależności od organizacji i charakteru projektu, UAT mogą przeprowadzać:

• Przedstawiciele biznesu – Osoby z działów operacyjnych, które będą korzystać z oprogramowania w codziennej pracy. Ich zadaniem jest sprawdzenie, czy system spełnia założenia biznesowe.
• Klienci lub użytkownicy końcowi – W przypadku systemów B2C lub SaaS często testy akceptacyjne przeprowadzane są przez docelowych klientów, którzy oceniają użyteczność i funkcjonalność systemu.
• Analitycy biznesowi – Jako pośrednicy między biznesem a IT, analitycy często wspierają proces UAT, pomagając w interpretacji wymagań i wyników testów.
• Zespół wsparcia technicznego – W niektórych przypadkach to zespół wsparcia może uczestniczyć w testach, sprawdzając, jak system reaguje na realne scenariusze użytkowników.
• Test managerowie lub koordynatorzy UAT – Osoby odpowiedzialne za organizację i monitorowanie przebiegu testów, zbieranie feedbacku oraz raportowanie wyników.

Kluczową cechą UAT jest to, że testy te są wykonywane przez osoby, które najlepiej rozumieją, jak system powinien działać w rzeczywistym środowisku użytkownika. Ich opinia decyduje o tym, czy produkt zostanie wdrożony, czy wymaga dalszych poprawek.

Najczęstsze wyzwania i jak im sprostać podczas przeprowadzania UAT

Przeprowadzanie testów akceptacji użytkownika UAT niesie ze sobą szereg trudności. Jednym z najczęstszych wyzwań jest brak zrozumienia celu testów przez zespół i użytkowników. Najlepszym sposobem na terapię tego problemu jest zapewnienie właściwego szkolenia i jasne przekazanie oczekiwań. Inne wyzwanie to ograniczone zaangażowanie użytkowników, spowodowane zazwyczaj obawą przed nową technologią lub brakiem czasu. Aby przeciwdziałać, można zapewnić odpowiednie wsparcie, zachęcać do udziału w testach i podkreślać korzyści, jakie przynosi akceptacja nowego rozwiązania. Ostatnim z typowych problemów jest brak realistycznego środowiska testowego, co niejednokrotnie zniekształca wyniki. Stworzenie takiego środowiska, jak najbardziej zbliżonego do rzeczywistości, jest kluczowe dla skutecznego przeprowadzenia UAT.

Narzędzia wspierające UAT

Aby proces UAT był skuteczny i dobrze zorganizowany, warto skorzystać z narzędzi, które pomagają w planowaniu, monitorowaniu i raportowaniu testów. Wśród najczęściej wykorzystywanych narzędzi znajdują się:

• JIRA – Popularne narzędzie do zarządzania projektami i zgłaszania błędów, które może być używane do śledzenia przypadków testowych i wyników UAT.
• TestRail – Platforma dedykowana zarządzaniu testami, umożliwiająca tworzenie przypadków testowych, rejestrowanie wyników i analizowanie postępów.
• Azure DevOps – Rozwiązanie od Microsoftu, które integruje zarządzanie testami z cyklem życia oprogramowania, w tym fazą UAT.
  qTest – Narzędzie do zarządzania testami, które ułatwia organizację i analizę wyników testów akceptacyjnych.
• Trello – Dla mniej skomplikowanych projektów tablice Trello mogą pomóc w organizacji i monitorowaniu postępów testów UAT.
• SurveyMonkey / Google Forms – Przydatne w zbieraniu opinii i feedbacku od testerów UAT w prosty i ustrukturyzowany sposób.
• BrowserStack / Sauce Labs – Narzędzia do testowania aplikacji webowych i mobilnych w różnych środowiskach, co może pomóc w testach akceptacyjnych na różnych urządzeniach.

Dobre narzędzia do UAT zwiększają efektywność testowania, ułatwiają raportowanie błędów i pozwalają na bardziej przejrzystą komunikację między testerami a zespołem deweloperskim. Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od skali projektu, liczby uczestników testów oraz specyfiki oprogramowania.