logo
  • Proces
  • Case studies
  • Blog
  • O nas
Napisz do nas
  1. Strona główna

  2. /

    Blog

  3. /

    Wykorzystanie psychologii poznawczej podczas projektowania interfejsów

Wykorzystanie psychologii poznawczej podczas projektowania interfejsów

Web design

6 minut czytania

Agnieszka Jęchorek

25 maj 2022

figmamaterial-ui

Psychologia poznawcza to dziedzina nauki zajmująca się badaniem procesów poznawczych, takich jak percepcja, uwaga, pamięć czy myślenie. Jej zastosowanie w projektowaniu interfejsów pozwala na lepsze zrozumienie potrzeb i oczekiwań użytkowników, co przekłada się na bardziej intuicyjne i przyjazne dla nich rozwiązania.

Spis treści

Percepcja

Uwaga

Pamięć

Jak psychologia wpływa na projektowanie?

psychologia poznawcza podczas projektowania interfejsów

Powiązane case studies

Automatyzacja procesu wynajmu kontenerów i self-storage dla Balticon S.A.

Web development, UX/UI, E-commerce, SEO

Global Parts - Z marketplace do własnego ecommerce.

E-commerce, Web development, UX/UI

Pokaż wszystkie case study

Umów się na bezpłatną konsultację

Twoje dane przetwarzamy zgodnie z naszą polityką prywatności.

Psychologia poznawcza, zwana także czasami kognitywną (ang. cognition - poznanie) zajmuje się badaniem zjawisk dotyczących poznawania otaczającego nas świata. Pojęcia, które kojarzą się najmocniej z tą tematyką to percepcja, pamięć, a także uwaga. Jednak psychologia poznawcza skupia się także na wyobraźni, podejmowaniu decyzji oraz poznaniu społecznym.

 

Jak to wszystko ma się do projektowania interfejsów? Tworzenie makiet zarówno niskiej jak i wysokiej szczegółowości wiąże się z kreowaniem części rzeczywistości, w której ludzie, a w tym użytkownicy danej strony internetowej czy aplikacji, się poruszają. Co za tym idzie, zasady z psychologii poznawczej mają także zastosowanie w pracy UX/UI designera. 

 

Percepcja

Skupmy się na początku na percepcji. Jest to przetwarzanie informacji ze świata za pomocą zmysłów. Zwykle wyróżniamy pięć podstawowych zmysłów czyli wzrok, słuch, dotyk, smak i węch. oczywiście nie wszystkie mogą być wykorzystane w pracy designera. Zaprojektowanie doświadczenia użytkownika strony czy aplikacji, wiąże się przede wszystkim ze wzrokiem, ale można również wykorzystać słuch np przy tworzeniu jakichś animacji, oraz dotyk. Zaprojektowanie powiązane z tym zmysłem jest szczególnie ważne przy korzystaniu z ekranów dotykowych, co wykorzystywane może być przede wszystkim przy mobile first.

 

Warto też zaznaczyć, że na nasze postrzeganie jakiegoś bodźca mają wpływ także nasze wcześniejsze doświadczenia w podobnych sytuacjach czy kontekst, w którym się znajdujemy. W literaturze na temat psychologii poznawczej często można spotkać się z nazwą przetwarzania odgórnego (ang. top-down) oraz oddolnego (ang. bottom-up). Pierwsze pojęcie odnosi się do naszej wiedzy o świecie, którą dają nam nasze wspomnienia, normy kulturowe czy oczekiwania, drugie do tego co w danym momencie, widzimy, słyszymy czy dotykamy.

 

Wszystko co zostało wyżej napisane to tylko teoria. A jak to wygląda w praktyce? Najczęściej wykorzystywaną częścią psychologi poznawczej są zasady Gestaltu czyli rozróżnienie między figurą a tłem. Figurą nazywane jest to, co na pierwszy rzut oka formuje się w pewną całość i wybija z tła. Nasza percepcja działa automatycznie z tymi zasadami, dlatego wiele osób intuicyjne je stosuje, nie mając pojęcia o ich związku z psychologią.

Psychologia Gestalt w UX

Zasady tworzące Gestalt to :

  • Zasada pregancji - inaczej zasada dobrej figury - widziany obraz jest interpretowany przez zmysł wzroku najprościej jak się da - to co pierwsze rzuca się w oczy jest figurą, reszta tłem. Nasz mózg nie lubi się męczyć dlatego szuka najprostszych rozwiązań czyli prostych figur, łatwych i widocznych rzeczy.
  • Zasada bliskości - rzeczy, które są blisko siebie są traktowane jako figura; są ze sobą bardziej związane niż obiekty które są dalej.
  • Zasada podobieństwa - rzeczy, które są podobne (np. kształtem czy kolorem) są widziane jako jedna część.
  • Zasada ciągłości - kształty czy linie, nawet zasłonięte przez inne obiekty są ciągłe i tworzą całość. Zasada ta działa tak, jakbyśmy patrzyli na zaplątany sznur. Jeżeli widzimy dwie nakładające się na siebie linie, zgodnie z tą zasadą wiemy, że są to dwie osobne linie a nie jeden dziwny kształt.
  • Zasada domykania - automatycznie dorabiamy sobie brakujące elementy aby tworzyły one znaną nam całość. Przykładem może być okrąg narysowany przerywaną linią, mimo, że widzimy przerwy i tak jesteśmy w stanie rozpoznać, że jest to okrąg.
  • Zasada symetrii - rzeczy, które są symetryczne postrzegamy jako mocno ze sobą powiązane lub jako jedną grupę. Symetria jest łatwa do zauważenia, dlatego takie elementy wybijają się na pierwszy plan.
  • Zasada wspólnego losu - obiekty poruszające się tak samo są traktowane jako powiązane ze sobą. W kontekście UX może odnosić się to np do grupy obiektów scrollowanych w ten sam sposób. 

 

Opierając się na powyższych zasadach warto zachować umiar oraz rozsądek, aby nie tworzyć grup i wizualnych podobieństw, tam gdzie treść jest kompletnie ze sobą nie powiązana. Kolejną rzeczą, którą warto wiedzieć, jest kolejność stosowania tych zasad. Można napotkać strony, które wykorzystują kilka reguł jednocześnie i jest to jak najbardziej w porządku, jednak należy pamiętać o tym aby nie doprowadzić do sytuacji, gdzie będą się one wykluczały. Doprowadzi to do trudnej dla użytkownika sytuacji, co może spowodować jego dezorientację, a strona czy aplikacja nie będa wtedy czytelne i jasne. 

 

Pierwszą zasadą stosowaną przez nasz system poznawczy jest bliskość. Na tej podstawie tworzą się grupy, wewnątrz których można na nowo stosować reguły Gestaltu. Jeżeli jednak wystąpi niezgodność w danej grupie użytkownicy, następnie mogą szukać grup wyróżniających się podobieństwem, w szczególności podobieństwem koloru. 

 

Czy szukasz wykonawcy projektów IT ?
logo
Sprawdź case studies

Uwaga

Kolejnym istotnym aspektem psychologii poznawczej jest uwaga. Jako, że nie jesteśmy w stanie przetworzyć wszystkich docierających do nas informacji musimy w jakiś sposób odfiltrować część z nich i skupić się tylko na rzeczach dla nas czy dla użytkowników strony lub aplikacji, istotnych. Zasady gestaltu pomogą wyróżnić istotne informacje, jednak warto wiedzieć jak działa nasza uwaga. Osoba wchodząca na bloga chcę przeczytać interesujący ją artykuł, osoba korzystająca ze sklepu internetowego może chcieć dokonać zakupu. Wchodząc na stronę widzą one dużo więcej informacji niż jest im to potrzebne do wykonania tego zadania, jednak w późniejszych krokach może być im to pomocne, jak np. ikona koszyka. Mimo, iż osoby te nie skupiają się mocno na nieinteresujących ich rzeczach, zauważają, że są one dostępne. 

 

Istnieje pojęcie reflektora uwagi, które odnosi się do tego na czym świadomie się skupiamy, czyli nie tylko patrzymy na coś oczami ale też jesteśmy świadomi, tego, że na to patrzymy. Rzeczy widoczne w naszym reflektorze uwagi są łatwiej zauważalne i dostrzeżenie ich jest szybsze. Dlatego warto nakierowywać użytkowników na konkretne działania np za pomocą przycisków call to action. 

Uwaga jako zasób

Uwaga może być także postrzegana jako zasób. Można to sobie wyobrazić jako pudełko. Kiedy nic nie robimy jest ono puste, kiedy wykonujemy jakąś prostą dla nas czynność, to nasza uwaga lekko się zapełnia, kiedy jakieś zadanie jest dla nas ciężkie nasze pudełko uwagi może się w całości zapełnić. Warto zauważyć, że rzadko kiedy jesteśmy w pełni skupieni na ekranie laptopa czy telefonu. Jakieś bodźce ze świata dookoła nas także do nas docierają, czy to ilość światła, dźwięki z ulicy czy choćby bzyczenie muchy. Więc tego miejsca na skupienie się na kupowaniu czy czytaniu nie jest wcale tak dużo. Warto więc ułatwić przeszukiwanie uwagowe. 

Pojęcie przeszukiwania uwagowego wiąże się z szukaniem interesującej nas rzeczy, jest to zadanie wymagające naszej świadomej interakcji z otoczeniem, co już sprawia, że jest ono trochę bardziej wymagające. Wrócimy tutaj na chwilę do pojęć top-down oraz bottom-up, czyli odgórnej i oddolnej percepcji. Kiedy szukamy informacji skupiając się na naszej wcześniejszej wiedzy szukamy po kolei - patrząc na każdą rzecz osobno. Jest to dość czasochłonne i męczące. Przeszukiwanie oddolne polega na patrzenie w stronę obiektów zwracających naszą uwagę, wyróżniających się w jakiś sposób z tła. 

Aby przeszukiwanie strony było łatwe i przyjemne, trzeba pozbyć się dystraktorów, czyli rzeczy rozpraszających użytkownika, jak np wyskakujące okna, czy zbyt dużo informacji na raz. 

Pamięć

Ostatnim aspektem psychologii poznawczej z punktu widzenia UX jest pamięć. Można ją podzielić na: 

  • sensoryczną - przechowujemy w niej informacje od kilkudziesięciu do kilkuset milisekund, to jest czas w którym jakaś rzecz jest zauważana;
  • krótkotrwała - jeśli już zauważymy jakiś obiekt i trafi on do naszej uwagi jest wstępnie przetwarzany, jego kolor, kształt oraz znaczenie. Informacje te są tutaj zatrzymywane do 20 sekund;
  • długotrwała - informacje są do niej przekazywane jeżeli są powtarzane w pamięci krótkotrwałej, możemy je pamiętać nawet całe życie.

Przypominanie sobie na której stronie była interesująca mnie rzecz jest zadaniem, które znowu zapełnia nasze pudełko uwagi, dlatego warto pokazywać użytkownikowi dostęp do jego wszystkich poprzednich kroków. Nie może to jednak być jakiś krzyczący napis, który będzie nas rozpraszał. Często stosowana jest nawigacja okruszkowa, aby było wiadomo, w którym miejscu na stronie się znajdujemy. 

To co jeszcze można wyciągnąć z badań nad uwagą, to to, że rzeczy są zauważane naprawdę bardzo szybko. Niespójności w znaczeniu jakiegoś zdania są wyłapywane już po 400 ms, dotyczy to także niespójności wizualnych. Już po tak krótkim czasie użytkownik może mieć lekkie poczucie niezrozumienia. 

Jak psychologia wpływa na projektowanie?

Podsumowując powyższe zasady i wiadomości, człowiek, a właściwie jego mózg nie lubi się zbytnio męczyć i lubi rzeczy proste, możliwe dla danej osoby do wykonania. Dlatego warto pokazywać tylko niezbędne w danej chwili informacje. Aby użytkownik mógł jak najszybciej, najprzyjemniej i najsprawniej skorzystać z naszego produktu trzeba trochę mu podpowiedzieć co ma w nim zrobić, gdzie patrzeć i gdzie może znaleźć jakie informacje, w czym pomocne będą zasady Gestaltu. O dobre odczucia Użytkownika warto dbać od pierwszego otwarcia strony, ponieważ podświadomie możemy dostrzec coś co nam się nie spodoba już w ułamku sekundy.

Nasza oferta

Web development

Dowiedz się więcej

Mobile development

Dowiedz się więcej

E-commerce

Dowiedz się więcej

Projektowanie UX/UI

Dowiedz się więcej

Outsourcing

Dowiedz się więcej

SEO

Dowiedz się więcej

Powiązane artykuły

Google Stitch – sztuczna inteligencja, która projektuje UI za Ciebie

15 sie 2025

Sztuczna inteligencja coraz odważniej wkracza w świat projektowania interfejsów, zmieniając sposób, w jaki powstają aplikacje i strony internetowe. Jednym z najnowszych narzędzi w tym obszarze jest Google Stitch, które potrafi generować gotowe projekty UI na podstawie prostych opisów. Rozwiązanie to otwiera nowe możliwości zarówno dla profesjonalnych projektantów, jak i osób nietechnicznych, które chcą szybko stworzyć estetyczny i funkcjonalny interfejs.

Tomasz Kozon
#web-design
related-article-image-generowanie designu, Google Stitch

Hyper-minimalizm w UX/UI: Perfekcja w projektowaniu poprzez eliminację

13 sie 2025

Hyper-minimalizm w UX/UI to podejście projektowe skupiające się na prostocie i efektywności. Zastosowanie tej filozofii oznacza eliminowanie zbędnych elementów, co pozwala na osiągnięcie prawdziwej perfekcji w designie. Dążenie do perfekcji poprzez eliminację stawia na intuicyjność, funkcjonalność oraz klarowność przekazu.

Tomasz Kozon
#web-design

Visily: Rewolucyjne narzędzie w świecie projektowania interfejsów użytkownika

10 sie 2025

Visily stanowi prawdziwą rewolucję w świecie projektowania interfejsów użytkownika (UI). Intuicyjne i eleganckie narzędzie, które przyczynia się do znacznego usprawnienia procesu tworzenia oraz testowania graficznego interfejsu programu. Pozwala projektantom na efektywne wizualizowanie i modyfikowanie ich UI w czasie rzeczywistym.

Tomasz Kozon
#web-design

Co to jest Liquid Glass?

23 lip 2025

Apple od lat wyznacza kierunki w projektowaniu interfejsów, a każdy krok firmy w stronę nowego stylu wizualnego budzi duże emocje. Najnowszym etapem tej ewolucji jest Liquid Glass – język projektowy, który ma połączyć estetykę z funkcjonalnością w jeszcze bardziej naturalny sposób. Przezroczystość, światło i płynność stają się tutaj narzędziami, które nie tylko zdobią, ale też porządkują i ułatwiają interakcję. To zapowiedź przyszłości, w której cyfrowe środowisko ma być tak intuicyjne i organiczne, jak obcowanie z realnym światem.

Tomasz Kozon
#web-design

Heurio - narzędzie do testów UX i oceny jakości stron internetowych

22 lip 2025

Heurio to narzędzie transformujące proces badania doświadczeń użytkownika (UX) i oceny jakości stron internetowych. Posiada zaawansowane funkcje analityczne i współpracuje z różnymi platformami webowymi, które umożliwiają dokładniejszą i bardziej efektywną ewaluację. Chcąc przełamać tradycyjne bariery, Heurio otwiera nowe perspektywy dla specjalistów UX i web developerów. Podążajmy razem za nowatorską ścieżką rewolucji w testowaniu UX!

Tomasz Kozon
#web-design

Jak Clarity Design System rewolucjonizuje projektowanie interfejsów użytkownika?

3 lip 2025

System Clarity Design staje się prawdziwą rewolucją w projektowaniu interfejsów użytkownika (UI). W dobie rosnącej złożoności technologicznej, zapewnia on designerskim zespołom spójne i intuicyjne narzędzia. Poprawia zarówno efektywność pracy, jak i jakość końcowych produktów, dostarczając zaawansowane, łatwe w obsłudze rozwiązania.

Tomasz Kozon
#web-design

Czym jest Multimodal Design? Wprowadzenie

29 cze 2025

Technologia rozwija się w kierunku coraz bardziej naturalnej komunikacji między człowiekiem a maszyną. Już nie wystarcza nam interakcja wyłącznie poprzez tekst czy dotyk – oczekujemy systemów, które rozumieją mowę, obraz i gesty jednocześnie. To właśnie odpowiada na te potrzeby Multimodal Design, czyli projektowanie uwzględniające wiele kanałów komunikacji równocześnie.

Tomasz Kozon
#web-design

Zobacz wszystkie artykuły powiązane z #Web design

Boring Owl Logo

Napisz do nas

Zadzwoń

+48 509 280 539

Oferta

  • Web Development

  • Mobile Development

  • UI/UX Design

  • E-commerce

  • Outsourcing

  • SEO

Menu

  • O nas

  • Case studies

  • FAQ

  • Blog

  • Kariera

  • Kontakt

Software House

  • Software House Warszawa

  • Software House Katowice

  • Software House Lublin

  • Software House Kraków

  • Software House Wrocław

  • Software House Łódź

 

  • Software House Poznań

  • Software House Gdańsk

  • Software House Białystok

  • Software House Gliwice

  • Software House Trójmiasto

Agencje SEO

  • Agencja SEO Warszawa

  • Agencja SEO Kraków

  • Agencja SEO Wrocław

  • Agencja SEO Poznań

  • Agencja SEO Gdańsk

  • Agencja SEO Toruń

© 2025 – Boring Owl – Software House Warszawa

  • adobexd logo
    adobexd
  • algolia logo
    algolia
  • amazon-s3 logo
    amazon-s3
  • android logo
    android
  • angular logo
    angular
  • api logo
    api
  • apscheduler logo
    apscheduler
  • argocd logo
    argocd
  • astro logo
    astro
  • aws-amplify logo
    aws-amplify
  • aws-cloudfront logo
    aws-cloudfront
  • aws-lambda logo
    aws-lambda
  • axios logo
    axios
  • azure logo
    azure
  • bash logo
    bash
  • bootstrap logo
    bootstrap
  • bulma logo
    bulma
  • cakephp logo
    cakephp
  • celery logo
    celery
  • chartjs logo
    chartjs
  • clojure logo
    clojure
  • cloudflare logo
    cloudflare
  • cloudinary logo
    cloudinary
  • cms logo
    cms
  • cobol logo
    cobol
  • contentful logo
    contentful
  • coolify logo
    coolify
  • cpython logo
    cpython
  • css3 logo
    css3
  • django logo
    django
  • django-rest logo
    django-rest
  • docker logo
    docker
  • drupal logo
    drupal
  • dynamodb logo
    dynamodb
  • elasticsearch logo
    elasticsearch
  • electron logo
    electron
  • expo-io logo
    expo-io
  • express-js logo
    express-js
  • fakerjs logo
    fakerjs
  • fastapi logo
    fastapi
  • fastify logo
    fastify
  • figma logo
    figma
  • firebase logo
    firebase
  • flask logo
    flask
  • flutter logo
    flutter
  • gatsbyjs logo
    gatsbyjs
  • ghost-cms logo
    ghost-cms
  • google-cloud logo
    google-cloud
  • graphcms logo
    graphcms
  • graphql logo
    graphql
  • groovy logo
    groovy
  • gtm logo
    gtm
  • gulpjs logo
    gulpjs
  • hasura logo
    hasura
  • headless-cms logo
    headless-cms
  • heroku logo
    heroku
  • html5 logo
    html5
  • httpie logo
    httpie
  • i18next logo
    i18next
  • immutablejs logo
    immutablejs
  • imoje logo
    imoje
  • ios logo
    ios
  • java logo
    java
  • javascript logo
    javascript
  • jekyll logo
    jekyll
  • jekyll-admin logo
    jekyll-admin
  • jenkins logo
    jenkins
  • jquery logo
    jquery
  • json logo
    json
  • keras logo
    keras
  • keystone5 logo
    keystone5
  • kotlin logo
    kotlin
  • kubernetes logo
    kubernetes
  • laravel logo
    laravel
  • lodash logo
    lodash
  • magento logo
    magento
  • mailchimp logo
    mailchimp
  • material-ui logo
    material-ui
  • matlab logo
    matlab
  • maven logo
    maven
  • miro logo
    miro
  • mockup logo
    mockup
  • momentjs logo
    momentjs
  • mongodb logo
    mongodb
  • mysql logo
    mysql
  • nestjs logo
    nestjs
  • net logo
    net
  • netlify logo
    netlify
  • next-js logo
    next-js
  • nodejs logo
    nodejs
  • npm logo
    npm
  • nuxtjs logo
    nuxtjs
  • oracle logo
    oracle
  • pandas logo
    pandas
  • php logo
    php
  • postgresql logo
    postgresql
  • postman logo
    postman
  • prestashop logo
    prestashop
  • prettier logo
    prettier
  • prisma logo
    prisma
  • prismic logo
    prismic
  • prose logo
    prose
  • pwa logo
    pwa
  • python logo
    python
  • python-scheduler logo
    python-scheduler
  • rabbitmq logo
    rabbitmq
  • react-flow logo
    react-flow
  • react-hook-form logo
    react-hook-form
  • react-js logo
    react-js
  • react-native logo
    react-native
  • react-query logo
    react-query
  • react-static logo
    react-static
  • redis logo
    redis
  • redux logo
    redux
  • redux-persist logo
    redux-persist
  • redux-saga logo
    redux-saga
  • redux-thunk logo
    redux-thunk
  • relume logo
    relume
  • restful logo
    restful
  • ruby-on-rails logo
    ruby-on-rails
  • rust logo
    rust
  • rxjs logo
    rxjs
  • saleor logo
    saleor
  • sanity logo
    sanity
  • scala logo
    scala
  • scikit-learn logo
    scikit-learn
  • scrapy logo
    scrapy
  • scrum logo
    scrum
  • selenium logo
    selenium
  • sentry logo
    sentry
  • shodan logo
    shodan
  • shopify logo
    shopify
  • slack logo
    slack
  • sms-api logo
    sms-api
  • socket-io logo
    socket-io
  • solidity logo
    solidity
  • spring logo
    spring
  • sql logo
    sql
  • sql-alchemy logo
    sql-alchemy
  • storyblok logo
    storyblok
  • storybook logo
    storybook
  • strapi logo
    strapi
  • stripe logo
    stripe
  • structured-data logo
    structured-data
  • struts logo
    struts
  • styled-components logo
    styled-components
  • supabase logo
    supabase
  • svelte logo
    svelte
  • swagger logo
    swagger
  • swift logo
    swift
  • symfony logo
    symfony
  • tailwind-css logo
    tailwind-css
  • tensorflow logo
    tensorflow
  • terraform logo
    terraform
  • threejs logo
    threejs
  • twig logo
    twig
  • typescript logo
    typescript
  • vercel logo
    vercel
  • vue-js logo
    vue-js
  • webflow logo
    webflow
  • webpack logo
    webpack
  • websocket logo
    websocket
  • woocommerce logo
    woocommerce
  • wordpress logo
    wordpress
  • yarn logo
    yarn
  • yii logo
    yii
  • zend logo
    zend
  • zeplin logo
    zeplin
  • zustand logo
    zustand